وبلاگ ما

خلاصه مقاله

 اگر وقتشو ندارید مقاله کامل بخونید، میتونید پادکست زیر رو حین انجام سایر کار هاتون گوش بدید.

آموزش استفاده از گوشی پزشکی

استفاده از استتوسکوپ شاید ساده به نظر بیاد، اما اگه نکات اصولی رو رعایت کنین، معاینه‌ هاتون دقیق‌ تر میشه. در ادامه روش درست استفاده از گوشی پزشکی رو توضیح می‌ دیم.

1. انتخاب محیط مناسب : اول از همه، باید محیطی آروم و ساکت انتخاب کنین. صداهای اضافی اطراف می‌ تونن نتیجه معاینه رو خراب کنن.

2. تنظیم Ear Tips : قسمت‌ هایی که داخل گوش می‌ ذارین (ایر‌تیپ‌ ها) رو باید طوری تنظیم کنین که صداهای بیرون کمتر شنیده بشه.
نوک ایرتیپ‌ ها باید رو به جلو (به سمت بینی) باشن تا صداها به خوبی وارد مجرای گوش بشن.

3. گرفتن دیافراگم : برای گرفتن دیافراگم گوشی پزشکی، بهتره از انگشتای اشاره و میانی استفاده کنین و اون رو بین بند های انتهایی این دو انگشت نگه دارین. با انگشت شست هم می‌ تونین لوله گوشی رو ثابت نگه دارین تا صداهای اضافی ایجاد نشه. بعضیا دیافراگم رو با انگشت شست و اشاره می‌ گیرن، ولی روش اصولی‌ تر همون نگه داشتن با اشاره و میانیه، چون تسلط بیشتری می‌ده.

4. سمع (گوش دادن) :  دیافراگم یا بِل گوشی باید مستقیماً روی پوست بیمار قرار بگیره.  اگه بیمار لباس داره، می‌ تونین از روی یک لایه خیلی نازک معاینه کنین، اما تماس مستقیم همیشه نتیجه بهتری می‌ده. سعی کنین گوشی رو ثابت نگه دارین تا صدای اضافه‌ ای منتقل نشه.

موارد استفاده از گوشی پزشکی

خب حالا با آموزش کار با گوشی پزشکی در موارد محتلف آشنا می شیم. قبل از مطالعه ادامه مطلب باید بگیم که اگر با استتوسکوپ ها آشنایی زیادی ندارید، پیشنهاد میکنیم قبل از هرچیزی، 3 مقاله زیر رو مطالعه کنید:

1. گرفتن فشار خون 

گرفتن فشار خون بدون استتوسکوپ هم شدنیه، ولی دقتش زیاد بالا نیست. به همین خاطر، بیشتر مواقع از گوشی پزشکی برای این کار استفاده می‌ شه. اگه بخوایم دقیق و حرفه‌ ای فشار خون بگیریم، یادگیری استفاده درست از گوشی پزشکی خیلی مهمه، مخصوصاً برای کادر درمان.

آموزش استفاده از گوشی پزشکی در گرفتن فشار خون

گرفتن فشار خون شاید رایج‌ ترین استفاده از گوشی پزشکی باشه، اما خیلیا تو انجامش اشتباه می‌ کنن. مراحل کار به این شکله :

1. بستن کاف فشار سنج : اول کاف رو دور بازوی بیمار ببندین، ترجیحاً نزدیک آرنج.

2. جای‌ گذاری دیافراگم گوشی پزشکی : دیافراگم رو درست روی شریان بازویی، زیر کاف قرار بدین. مراقب باشین که دستتون یا دیافراگم زیاد تکون نخوره، چون ممکنه صدای اضافه ایجاد بشه. توجه داشته باشید که برای گرفتن فشار خون باید از گوشی های جنرال مثل لیتمن کلاسیک 3 و استتوسکوپ mdf 777 استفاده کنید.

3. خالی کردن باد کاف : وقتی باد کاف رو خالی می‌ کنین، گوش بدین تا صدای ضربان قلب رو بشنوین. این صداها که بهشون صدای کورتوکوف می‌گن، دو عدد مهم رو نشون می‌دن : سیستولیک و دیاستولیک.

فشار سیستولیک (بالا) : اولین صدایی که می‌ شنوین، این عدد رو مشخص می‌ کنه.
فشار دیاستولیک (پایین) : وقتی صداها ضعیف می‌ شن و کلاً قطع می‌ شن، این عدد مشخص می‌ شه.

نکات مهم موقع گرفتن فشار خون

2. معاینه ریه با استتوسکوپ

گوشی پزشکی ابزار خیلی کاربردیه برای بررسی صدای تنفس و شناسایی مشکلاتی مثل انسداد یا التهاب ریه. اگه اصول معاینه رو بدونین، می‌ تونین به راحتی تغییرات غیر طبیعی رو تشخیص بدین.

برای اینکه صدای ریه‌ ها رو واضح بشنوین،  بیمار باید صاف بشینه یا کمی به جلو خم بشه.  معاینه می‌ تونه از سمت جلو (قفسه سینه) یا پشت بدن انجام بشه. سمع رو از بالای ریه‌ ها شروع کنین و آروم آروم به سمت پایین بیاین. هر دو سمت ریه‌ ها باید به صورت متقارن معاینه بشه تا صداها مقایسه بشن.

 صدای ریه در حالت طبیعی صاف و بدون تغییر بین دم و بازدمه.  نباید صدای اضافی مثل خس‌خس، ویز، کراکل یا رال شنیده بشه. اگه صداهایی مثل خس‌خس (نشونه انسداد راه هوایی) یا رال یا کراکل (شبیه صدای راه رفتن روی برف، نشونه التهاب یا عفونت) شنیدین، ممکنه مشکل ریوی وجود داشته باشه که نیاز به بررسی بیشتر داره.

برای شنیدن صداهای ریه باید از استتوسکوپ هایی استفاده بشه که دیافراگم حساسی دارن . گوشی لیتمن و گوشی پزشکی mdf دوتا از برند های معروفی بوده که حساس ترین دیافراگم هارو تولید میکنن.

نکات مهم حین معاینه ریه

حین معاینه ریه ها به این نکات توجه کنید :

3. معاینه قلب 

معاینه قلب با گوشی پزشکی یکی از کاربرد های اصلی استتوسکوپه که به پزشک کمک می‌ کنه ضربان قلب رو بررسی کنه. اولین چیزی که در معاینه قلب توجه پزشک رو جلب می‌ کنه،  نظم و تعداد ضربان قلب توی یک مدت زمان مشخصه. 

معمولاً پزشکا برای بررسی ضربان قلب، به مدت یک دقیقه توی محیطی ساکت و آرام به قلب بیمار گوش میدن تا بتونن صداهای قلبی رو از صداهای محیط تشخیص بدن. ضربان قلب طبیعی برای یک فرد بالغ که فعالیت نداره، معمولاً بین 60 تا 100 تپش در دقیقه است. در نوزادها، ضربان قلب ممکنه حتی تا 190 تپش در دقیقه هم برسه.

صدای قلب طبیعی از دو بخش تشکیل میشه که با S1 و S2 شناخته می‌ شن.

گوش دادن به صدای قلب علاوه بر ضربان، می‌ تونه پزشک رو از وجود صداهای غیر طبیعی مثل گالوپ یا سوفل آگاه کنه. این صداهای غیر عادی معمولاً نشونه مشکلات قلبی هستن. برای شناسایی این صداها، لازمه که پزشک آموزش دیده باشه و صداهای قلب رو با دقت گوش بده.

چکاپ قلب

چکاپ قلب شامل بررسی چهار ناحیه اصلی اطراف قلب هست که به هرکدوم از دریچه‌ های قلب مربوط میشه :

برای شنیدن صداهای غیر طبیعی، بهتره بیمار توی سه وضعیت مختلف معاینه بشه : 1- نشسته، 2- دراز کشیده به پشت و 3- دراز کشیده به پهلوی چپ. این کار کمک می‌ کنه تا صداهای غیر طبیعی که در وضعیت‌ های خاص بدنی تشدید میشن، بهتر شناسایی بشن.

4. شناسایی صداهای روده

شناسایی صداهای روده با استتوسکوپ یکی از مراحل مهم در معاینه شکم هست که می‌ تونه نشونه‌ هایی از مشکلات گوارشی به ما بده. بررسی صداهای روده‌ ای کار خیلی سختی نیست، اما زمانی که بیماری‌ هایی مثل انسداد روده یا فلج ایلئوس مطرح میشه، اهمیت این معاینه خیلی بیشتر میشه. صداهای روده‌ ای که معمولاً به صورت حباب یا غرغر شنیده می‌ شن، به نام بوربوریگمی شناخته می‌ شن و معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌ کنن و میشه اون‌ ها رو نادیده گرفت.

اما در صورتی که انسداد روده یا فلج ایلئوس وجود داشته باشه، صداهای روده‌ ای کاملاً از بین میرن و ممکنه که گاز معده به درستی دفع نشه. به همین دلیل، وقتی بیمار با علائمی مثل استفراغ، نداشتن دفع، و صداهای نداشتن در شکم به پزشک مراجعه می‌ کنه، باید به این بیماری‌ ها مشکوک بشیم.

برای شنیدن صداهای روده، معمولاً شکم رو به چهار قسمت تقسیم می‌ کنن و صداهای هر بخش رو جداگانه گوش میدن. این کار کمک می‌ کنه تا پزشک بتونه به راحتی هر نوع اختلال در عملکرد روده رو شناسایی کنه.

5. شناسایی جریان غیر طبیعی خون (صداهای بروت)

بروت به صدای متمایز و شبیه به “وووش” گفته میشه که معمولاً با مشکلات عروقی همراهه. این صدا نشونه اینه که  یکی از شریان‌ ها تنگ شده و از حالت طبیعی خودش باریک‌ تر شده.  بروت‌ ها می‌ تونن علامتی از شرایط جدی‌ تری مثل آترواسکلروز (سخت شدن و تنگ شدن شریان‌ ها) یا آنوریسم (گشادگی غیر طبیعی شریان‌ ها) باشن.

شریان‌ هایی که معمولاً بروت در اون‌ ها شنیده می‌ شه عبارتند از :

شنیدن بروت در این نواحی می‌ تونه نشونه مشکلات عروقی و نیاز به بررسی بیشتر باشه.

تشخیص جایگذاری صحیح لوله تراشه

تشخیص جایگذاری صحیح لوله تراشه یکی از مراحل مهم در مراقبت از بیمارانیه که دچار مشکل تنفسی هستن یا قراره بیهوش بشن. در این شرایط، لوله تراشه وارد نای بیمار میشه تا راه هوایی باز بمونه و اکسیژن به ریه‌ هاش برسه. برای اطمینان از اینکه لوله به درستی وارد نای شده، باید از گوشی پزشکی استفاده بشه.

اولین قدم اینه که با استتوسکوپ، صدای ریه‌ ها رو بشنویم. بعد، باید هوا رو از طریق لوله تراشه به ریه‌ ها وارد کنیم (با استفاده از آمبوبگ یا دستگاه مشابه).  اگر صدای جریان هوا رو توی هر دو ریه شنیدیم، یعنی لوله تراشه به درستی وارد نای شده.  برای اطمینان بیشتر، باید شکم و معده بیمار رو هم سمع کنیم. اگر صدای هوا رو در معده نشنویم، یعنی لوله درست در نای قرار گرفته و هیچ مشکلی وجود نداره.

نگهداری از استتوسکوپ

نگهداری از گوشی پزشکی بسیار مهمه تا عمر دستگاه طولانی باشه و همیشه به درستی کار کنه. اول از همه، باید بعد از هر بار استفاده استتوسکوپ رو تمیز کنیم. برای این کار  می‌ تونیم از الکل برای ضد عفونی کردن دیافراگم و قسمت‌ های مختلف استتوسکوپ استفاده کنیم.  همچنین، برای جلوگیری از آسیب دیدن، نباید لوله استتوسکوپ رو زیاد خم کنیم یا فشار بیاریم، چون این کار باعث میشه لوله پلاستیکی آسیب ببینه.

گوشی پزشکی رو باید در جایی نگهداری کنیم که لوله‌ اش پیچ نخوره و از نور مستقیم خورشید دور باشه. همچنین بهتره همیشه از استتوسکوپ شخصی خودتون استفاده کنید تا مشکلات بهداشتی یا آسیب‌ دیدگی پیش نیاد.در مقاله نحوه تمیز کردن و نگهداری گوشی پزشکی بیشتر به این موضوع پرداخته شده.

جمع بندی

گوشی پزشکی یکی از ابزارهای اصلی در معاینات بالینی است که به پزشکان کمک می‌ کنه تا صداهای مختلف بدن مانند ضربان قلب، تنفس، روده‌ ها و عروق را بررسی کنن. برای استفاده صحیح از استتوسکوپ، انتخاب محیط آرام و ساکت ضروریه.

علاوه بر این، قرار دادن صحیح گوشی در گوش و تنظیم دیافراگم استتوسکوپ نقش مهمی در شنیدن صداهای بدن داره. پزشکان باید با دقت و مهارت در شنیدن صداها از قسمت‌ های مختلف بدن مثل قلب، ریه‌ ها و روده‌ ها، برای تشخیص بیماری‌ ها و اختلالات استفاده کنن.

برای استفاده بهینه از استتوسکوپ، نیاز به رعایت نکات خاصی مثل نگهداری صحیح و تمیز کردن دستگاه بعد از هر بار استفاده وجود داره. گوشی‌ های پزشکی باید از نور مستقیم خورشید دور نگه داشته بشن و از فشار بیش از حد به لوله‌ ها جلوگیری بشه.

با رعایت این نکات، استفاده از استتوسکوپ می‌ تواند به پزشکان در تشخیص دقیق‌ تر مشکلات بهداشتی کمک کند و کیفیت مراقبت‌ های پزشکی را بهبود بخشد. در تمایل دارید که بیشتر با استتوسکوپ ها آشنا بشید، پیشنهاد میکنیم حتما مقاله زیر رو مطالعه کنید.